Thuỷ canh tĩnh hay còn gọi là thuỷ canh không hồi lưu. Được đánh giá là phương pháp trồng rau hiện đại với chi phí đầu tư thấp nhất. Thấp hơn nhiều so với các phương pháp trồng rau tiên tiến khác như: Aquaponics, Thuỷ canh hồi lưu, khí canh. Cách thức thực hiện, hay cấu tạo cũng đơn giản. Vật liệu dễ kiếm, và có thể tận dụng những vật liệu có sẵn. Cách trồng rau thuỷ canh tĩnh cũng không quá phức tạp. Sau đây Rau Sạch Aqua sẽ trình bày quy trình và các bước để thực hiện trồng rau sạch bằng phương pháp thuỷ canh không hồi lưu.
1. Chuẩn bị bộ dụng cụ thủy canh tĩnh
Vật liệu, dụng cụ thuỷ canh tĩnh
Vật liệu, công cụ dụng cụ trồng thuỷ canh tĩnh khá đơn giản, rẻ tiền. Các bạn có thể tận dụng các vật liệu có sẵn đang có trong gia đình bạn mà không cần phải đi mua.
Thùng xốp
– Có kích thước thay đổi tùy theo từng loại cây trồng. Thường có chiều dài 50- 60cm, rộng 40cm, cao 30cm.
– Ngoài thùng xốp có thể sử dụng các thùng nhựa hoặc bể xi măng. Tuy nhiên, thùng xốp có tác dụng giữ cho dung dịch nuôi cây không bị thay đổi về nhệt độ
gây sốc cho cây. Do đó thích hợp với điều kiện khí hậu ở nước ta.
– Phủ một tấm nilon đen bao bọc phía bên trong thùng xốp để tránh rò rỉ dung dịch và hạn chế ánh sáng đi vào dung dịch. Độ sâu của thùng khoảng 25 – 30cm để cung cấp đủ dung dịch dinh dưỡng cũng như không gian bên trên dung dịch
để rễ hô hấp.
– Trên nắp thùng xốp khoan nhiều lỗ có kích thước phù hợp với rọ nhựa (hoặc ly nhựa được đục lỗ). Số lỗ và khoảng cách giữa các lỗ tùy theo loại cây trồng.
Khung:
– Dựa vào diện tích có thể sử dụng và số lượng thùng xốp sử dụng thiết kế bộ khung phù hợp. Khung phải có mái che bằng vật liệu trong suốt để nước mưa không xâm nhập vào dung dịch dinh dưỡng. Nhưng vẫn đảm bảo đủ ánh sáng cho cây trồng. Sau đó, sử dụng lưới nilon bao bọc xung quanh dàn khung. Mục đích tránh côn trùng, chim chóc phá hoại và đặt ở vị trí nhiều ánh sáng nhất.
Ly nhựa hoặc rọ nhựa
– Có thể dùng các rọ chuyên dụng trong trồng rau thủy canh. Hoặc sử dụng các ly nhựa có kích thước thích hợp để trồng những loại cây khác nhau. Đối với ly phải tiến hành đục các lỗ nhỏ ở đáy là thành ly phía dưới để rễ đâm ra hút chất 59 dinh dưỡng. Có thể dùng mỏ hàn điện hoặc que kim loại đốt nóng để làm việc này.
Vd: khi trồng xà lách, cải thìa, húng quế,… Nên sử dụng loại rọ nhựa hoặc ly nhựa có đường kính đáy khoảng 5cm, đường kính miệng ly 5.5-6.5cm.
Giá thể
– Có nhiều chất liệu được sử dụng làm giá thể: mút xốp, viên đất nung, xơ dừa, cát, trấu, vermiculite, perlite,… Các giá thể trước khi sử dụng phải được xử lí để đảm bảo không ảnh hưởng tới chất lượng dung dịch dinh dưỡng.
Ví dụ: Xơ dừa phải được ngâm trong nước vôi 1 ngày đêm. Sau đó rửa sạch cho dòng nước chảy qua để loại tanin. Tannin là 1 thành phần gây hại cho cây, và làm tăng tính axit của môi trường dinh dưỡng.
* Lưu ý: nếu giá thể nhỏ cần sử dụng thêm 1 lớp lưới lót ly nhựa để hạn chế giá thể lọt vào dung dịch.
Chuẩn bị dung dịch dinh dưỡng thuỷ canh tĩnh
– Dung dịch dinh dưỡng để trồng rau thuỷ canh tĩnh có thể mua sẵn trên thị trường hoặc tự pha chế.
Một số thiết bị hỗ trợ:
– Máy sục khí oxy (loại dùng trong nuôi cá kiểng). Các thiết bị kiểm soát môi trường dinh dưỡng: bút đo TDS, bút đo pH (hoặc giấy đo pH).
2. Chuẩn bị cây con để trồng thuỷ canh tĩnh
– Sau khi đã chuẩn bị xong các vật tư, công dụng cụ. Bước tiếp theo của kỹ thuật trồng rau thuỷ canh tĩnh là chuẩn bị cây giống. Có thể thực hiện theo một trong hai cách sau:
+ Cách 1: cho giá thể vào ly, sau đó gieo trực tiếp hạt giống vào giá thể. Tưới nước cho đến khi cây xuất hiện hai lá thật.
+ Cách 2: gieo hạt giống ở ngoài đất hoặc chất nền hữu cơ. Đến khi cây xuất hiện hai lá thật thì tách ra khỏi môi trường. Nhẹ nhàng rửa sạch bộ rễ sau
đó cho vào ly, rọ cùng giá thể.
3. Pha dung dịch dinh dưỡng thuỷ canh tĩnh từ dung dịch cốt
– Dung dịch cốt (mua trên thị trường hoặc tự pha chế). Là dung dịch đậm đặc có nồng độ các muối rất cao. Do đó cần phải pha loãng theo tỉ lệ quy định để sử
dụng trong nuôi trồng thủy canh.
Ví dụ: pha 10 lít dung dịch dinh dưỡng từ dung dịch cốt có hệ số pha loãng là 100. Cần dùng 100 ml dung dịch A + 100 ml dung dịch B + 9,8 lít nước.
4. Chăm sóc và bổ sung dung dịch dinh dưỡng thuỷ canh tĩnh
– Cho nước vào khoảng 2/3 thùng, sau đó cho dung dịch cốt vào pha theo tỉ lệ.
Lưu ý: thể tích dung dịch phải đảm bảo chỉ khoảng 1/3 ly nhựa ngập trong nước, phần còn lại là không khí cho rễ hô hấp.
– Cho cây con đạt được mức sinh trưởng theo yêu cầu vào dung dịch dinh dưỡng. Đối với cây con không được gieo trực tiếp trong giá thể thì thời gian đầu cần kết hợp tưới phun dung dịch. Do khi đưa từ môi trường ngoài vào giá thể, rễ bị tổn thương, khả năng hút dinh dưỡng kém.
– 2-3 ngày cần tiến hành sục khí oxy vào dung dịch để đảm bảo đủ oxy cho rễ hô hấp.
– Với cách trồng rau thuỷ canh tĩnh như thế này, bạn không tốn nhiều công sức để chăm sóc như thổ canh. Sau vài ba ngày đến 1 tuần, tuỳ vào thời tiết nắng nóng hay mưa, bạn chỉ cần kiểm tra lượng nước và nồng độ dinh dưỡng trong thùng.
– Theo dõi thường xuyên mực nước trong thùng xốp. Bổ sung thêm dinh dưỡng khi mức dung dịch thấp hơn bộ rễ.
– Dựa vào biểu hiện của cây trồng kết hợp với các thiết bị đo TDS, pH để điều chỉnh dung dịch dinh dưỡng cho phù hợp.
5. Thu hoạch rau thuỷ canh tĩnh
– Khi cây phát triển gần tới mức có thể thu hoạch, khoảng 2 – 3 ngày cuối ngừng châm dinh dưỡng. Chỉ châm thêm nước vào thùng xốp để tránh dư lượng hóa chất trong sản phẩm đặc biệt là dư lượng đạm.
– Sau khi thu hoạch, làm vệ sinh bộ dung cụ: thùng xốp, ly nhựa sử dụng cho đợt gieo trồng sau. Giá thể được tách ra khỏi phần còn lại của cây trồng xử lí lại bằng nước vôi, rửa sạch và làm khô để tái sử dụng.
